Γενετικής, Συγκριτικής και Εξελικτικής Βιολογίας
Γενικές Πληροφορίες
Το Εργαστήριο Γενετικής, Συγκριτικής και Εξελικτικής Βιολογίας (BIOZ) ιδρύθηκε με το ΦΕΚ 11971/10-9-2009. Το BIOZ εξελίχτηκε από μία διεπιστημονική ερευνητική ομάδα που αρχικά δημιουργήθηκε για να επικεντρωθεί στην έρευνα της γενετικής των ζώων, να διαλευκάνει τα λειτουργικά και οικολογικά οφέλη του γενετικού πολυμορφισμού σε επίπεδο οργανισμών και πληθυσμών και να χρησιμοποιήσει τους καρπούς της έρευνας για την ανάπτυξη πιθανών εφαρμογών.
Το BIOZ λειτουργεί σε δύο πλήρως εξοπλισμένους εργαστηριακούς χώρους, δύο δωμάτια κυτταροκαλλιεργειών και βοηθητικούς χώρους για την επεξεργασία δειγμάτων και ιστολογική ανάλυση. Στόχος των μελών του BIOZ είναι η ερευνητική αριστεία αλλά και η προσήλωση σε υψηλής ποιότητας διδασκαλία και καθοδήγηση. Τα μέλη του BIOZ διδάσκουν προπτυχιακά μαθήματα κορμού και επιλογής και συμμετέχουν ενεργά στη διδασκαλία των μεταπτυχιακών μαθημάτων σε πέντεΠρογράμματα Μεταπτυχιακά Σπουδών.
Ερευνητικά Ενδιαφέροντα
Οι ερευνητικές δραστηριότητες του BIOZ καλύπτουν όλα τα επίπεδα της βιολογικής οργάνωσης, που κυμαίνονται από την απομόνωση, το χαρακτηρισμό και την εξέλιξη των γονιδίων, το γενετικό πολυμορφισμό και τη φυλογένεση των ειδών, έως τον προσδιορισμό των λειτουργικών επιπτώσεων της γενετικής ποικιλομορφίας, μέσω συγκριτικής γονιδιωματικής. Αξιοποιώντας τη γεωγραφική του θέση, τα μέλη του BIOZ χρησιμοποιούν κυρίως τα ζωικά είδη με εμπορικό ενδιαφέρον ως ερευνητικά μοντέλα. Αυτή η στρατηγική, η οποία υιοθετήθηκε στις αρχές της ανάπτυξης του BIOZ, έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη μιας σειράς διαγνωστικών εφαρμογών και στενών συνεργασιών με τον ιδιωτικό τομέα, που χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες και τη συμβουλευτική του ΒΙΟΖ. Λαμβάνοντας υπόψη τις μεθοδολογικές προσεγγίσεις, τις επιστημονικές ερωτήσεις και τις τελικές εφαρμογές, οι ερευνητικές δραστηριότητες του BIOZ εμπίπτουν σε τέσσερις βασικούς άξονες: Βιοποικιλότητα, Γενετική στην Αειφορική Παραγωγή, Ανθρώπινα Νοσήματα και Ιχνηλασιμότητα.
Βιοποικιλότητα: εφαρμόζονται μοριακές μέθοδοι και συγκριτική γονιδιωματική ανάλυση για τη χαρτογράφηση της γενετικήςποικιλότητας, την ανίχνευση φυλογενετικών σχέσεων μεταξύ ζωικών πληθυσμών και την ιχνηλάτιση της εξελικτικής τους πορείας
Γενετική στην Αειφορική Παραγωγή: ερευνάται η συσχέτιση μεταξύ του γενετικού πολυμορφισμού και παραγωγικών χαρακτηριστικών των εκτρεφόμενων ζώων, όπως της αναπαραγωγής και της γαλακτοπαραγωγής, της προσαρμοστικότητας στην κλιματική αλλαγή, του ρυθμού μετατρεψιμότητας τροφής και αύξησης, της φρεσκότητας και της ζωής στο ράφι.
Ανθρώπινα Νοσήματα: μελετάται η συσχέτιση μεταξύ SNPsτου ανθρώπινου γονιδιώματος και της ανδρικής γονιμότητας με τη χρήση μεθόδων αλληλούχησης νέας γενεάς (NGS), η συσχέτιση μιτοχονδριακών μεταλλάξεων με νευροεκφυλιστικά νοσήματα, η λειτουργική μελέτη γονιδίων που σχετίζονται με γενετικά νοσήματα και η φαρμακογενετική της ψωρίασης.
Ιχνηλασιμότητα: πραγματοποιείται μοριακή ιχνηλασιμότητα προϊόντων ζωικής προέλευσης καθώς αυτά προωθούνται στη μεταποίηση και διάθεση μέσα στην αλυσίδα αξίας προς το λιανεμπόριο, τους καταναλωτές και τον κλάδο φιλοξενίας και εστίασης.
Προσωπικό
- Μέλη ΔΕΠ
- Ζήσης Μαμούρης: Καθηγητής Γενετικής Ζωϊκών Πληθυσμών
- Κατερίνα Μούτου: Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Βιολογίας Σπονδυλωτών
- Αιμιλία Ζίφα: Επίκουρος Καθηγήτρια Βιολογίας-Νευροβιολογίας
- Θεολογία Σαραφίδου: Επίκουρος Καθηγήτρια Μοριακής Γενετικής Ζωικών Οργανισμών
- Μέλη ΕΔΙΠ
- Κωνσταντίνος Σταμάτης: Γνωστικό αντικείμενο: «Εξελικτική Βιολογία-Γενετική Ζωικών Πληθυσμών-Βιοποικιλότητα»
- Μεταδιδακτορικοί Ερευνητές
- Δρ Ελένη Γαλλιοπούλου
- Υποψήφιοι Διδάκτορες
- Kωνσταντίνα Σαρρή
- Ανδρέας Τσιπουρλιάνος
- Μαρία Μαρκαντώνη
- Δημήτρης Πλαγεράς
- Ραφαήλ Αγγελακόπουλος
- Αλεξία Χατζηπαρασίδου
Ερευνητικά Προγράμματα
Ερευνητικά προγράμματα κατά την περίοδο 2015-2020
- 2017-2021: «OMIC-Engine-SyntheticBiology: Fromomictechnologiestogenomicengineering», ΔΡΑΣΗ «ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ», Υπουργείο Ανάπτυξης, Οικονομίας και Τουρισμού (https://www.omicengine.com/). Υπεύθυνοιέρευνας: Ζ. Μαμούρης, Κ. Μούτου.
- 2017-2022: «PerformFISH-Consumer Driven Production: Integrating Innovative Approaches for Competitive and Sustainable Performance across the Mediterranean Aquaculture Value Chain» που χρηματοδοτείται στο πλαίσιο του Horizon 2020, call SFS23-2016 (http://performfish.eu/). Συντονίστρια: Κ. Μούτου, μέλος της ομάδας έργου: Ζ. Μαμούρης.
- 2018-2021: «Ανάπτυξη Καινοτόμου Μεθόδου Γενετικής Επιλογής Ιχθύων με στόχο την αποτελεσματικότερη μετατρεψιμότητα τροφής» με κωδικό ΟΠΣ (MIS) 5010669, ΕΠΑλΘ.Συντονίστρια: Κ. Μούτου, μέλος της ομάδας έργου: Ζ. Μαμούρης.
- 2018-2021: «Ανάπτυξη και Αξιολόγηση σε Βιομηχανική Κλίμακα Καινοτόμου Συστήματος Αλίευσης και Εκτίμησης της Ευζωίας σε Θαλασσινά Είδη Ιχθυοκαλλιέργειας» με κωδικό ΟΠΣ (MIS) 5010690, ΕΠΑλΘ. Mέλος της ομάδας έργου: K. Μούτου.
- 2018-2021: «Διερεύνηση της παραλλακτικότητας μεγεθών σε καλλιεργούμενα ιχθύδια μαγιάτικου με στόχο την βελτίωση των πρακτικών παραγωγής και διαχείρισης» με κωδικό ΟΠΣ (MIS) 5010923, ΕΠΑλΘ. Συντονίστρια: Κ. Μούτου.
- 2018-2021: «Μελέτη και εφαρμογή καινοτόμων μεθόδων στα στάδια της αλίευσης και της επεξεργασίας για τη βελτίωση της ποιότητας και της διατηρησιμότητας των ιχθυηρών» με κωδικό ΟΠΣ (MIS) 5010939, ΕΠΑλΘ. Mέλος της ομάδας έργου: K. Μούτου.
- 2018-2021: «Βελτίωση της γονιμότητας των αγελάδων γαλακτοπαραγωγής μέσω εντοπισμού και αξιοποίησης ατόμων με γενετικά καθοριζόμενη θερμοαντοχή» ΕΡΕΥΝΩ-ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ-ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ, ΕΠΑνΕΚ, ΓΓΕΤ. Mέλη της ομάδας έργου: Ζ. Μαμούρης, K. Μούτου.
- 2018-2021: «Spermogene- Ανδρική γονιμότητα: γονιδιωματική, πρωτεομική και διάγνωση. Από τον εργαστηριακό πάγκο στον ασθενή» ΕΡΕΥΝΩ-ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ-ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ, ΕΠΑνΕΚ, ΓΓΕΤ (https://spermogene.eu/). Μέλη της ομάδας έργου: Ζ. Μαμούρης, K. Μούτου, Θ. Σαραφίδου.
- 2018-2021: Legumes Translated – Translating knowledge for legume-based farming for feed and food systems, Grant Agreement 817634, CSA; H2020-RUR-2018-1 (https://www.legumestranslated.eu/). Mέλος της ομάδας έργου: K. Μούτου.
- 2019-2023: «FishPhytoFeed-Ανάπτυξη ολοκληρωμένης εργαλειοθήκης για invitrohigh-throughput ελέγχους ποιότητας και φυτο-οιστρογόνων σε πρώτες ύλες για Μεσογειακά είδη ψαριών» στο πλαίσιο Ειδικών Δράσεων: «ΥΔΑΤΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ», «ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΥΛΙΚΑ», «ΑΝΟΙΧΤΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ» ΕΠΑνΕΚ, ΓΓΕΤ. Επιστημονικά υπεύθυνη: Κ. Μούτου.
- 2020-2023: «Fish_Superfoods-Ανάπτυξη νέων λειτουργικών ιχθυο-υπερτροφών για αποτελεσματικότερη ιχθυοκαλλιέργεια» στo πλαίσιο της Δράσης “ΕΡΕΥΝΩ – ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ – ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ” ΕΠΑνΕΚ, ΓΓΕΤ. Mέλος της ομάδας έργου: K. Μούτου.
- 2020-2023: «Ανάπτυξη ολοκληρωμένου συστήματος αξιολόγησης ιχθυοτροφώνΜεσογιακών ειδών» στο πλαίσιο της Πρόσκλησης της Δράσης «Ενίσχυση Σχεδίων Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας σε τομείς της RIS3» στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος Στερεάς Ελλάδας 2014-2020». Επιστημονικά υπεύθυνη: Κ. Μούτου.
Δημοσιεύσεις
Παρουσιάζονται 15 ενδεικτικές δημοσιεύσεις από την περίοδο 2015-2020
- MA Kyrgiafini, M Markantoni, T Sarafidou, A Chatziparasidou, N. Christoforidis, Z. Mamuris (2020) Genome-wide association study identifies candidate markers related to lincRNAs associated with male infertility in the Greek population. Journal of Assisted Reproduction and Genetics 37 (11), 2869-2881
- Stamperna Κ, GiannoulisΤ, Nanas Ι, Kalemkeridou Μ, Dadouli Κ, Moutou Κ, Amiridis GS, Dovolou E (2020). Short term temperature elevation during IVM affects embryo yield and alters gene expression pattern in oocytes, cumulus cells and blastocysts in cattle. Theriogenology 156, 36-45.
- Stefanović M, ……. Mamuris Z., … Suchentrunk F (2019). Positive selection and precipitation effects on the mitochondrial NADH dehydrogenase subunit 6 gene in brown hares (Lepus europaeus) under a phylogeographic perspective. PLoS ONE, 14 (11), art. no. e0224902,
- Giannoulis Th, Plageras D, Stamatis C, Chatzivagia E, Tsipourlianos A, Birtsas P, Billinis Ch, Suchentrunk F, Mamuris Z. (2019) Islands and hybrid zones: combining the knowledge from “Natural Laboratories” to explain phylogeographic patterns of the European brown hare. BMC Evolutionary Biology 19, 17.
- Daniil Z, Kotsiou, O S, Grammatikopoulos A, Peletidou S, Gkika H, Malli F, Antoniou K, Vasarmidi E, Mamuris Z, Gourgoulianis K, Zifa E. (2018) Detection of mitochondrial transfer RNA (mt-tRNA) gene mutations in patients with idiopathic pulmonary fibrosis and sarcoidosis. Mitochondrion 43: 43-52.
- Sarri C A, Papadopoulos G E, Papa A, Tsakris A, Pervanidou D, Baka A, Politis C, Billinis C, Hadjichristodoulou C, Mamuris Z. (2018) Amino acid signatures in the HLA class II peptide-binding region associated with protection/susceptibility to the severe West Nile Virus disease. PLoS ONE 13, 10, , Article number e0205557
- Mendrinou E, Patsatsi A, Zafiriou E, Papadopoulou D, Aggelou L, Sarri C, Mamuris Z, Kyriakou A Sotiriadis, D, Roussaki-Schulze A, Sarafidou T, Vasilopoulos Y (2017) FCGR3A-V158F polymorphism is a disease-specific pharmacogenetic marker for the treatment of psoriasis with Fc-containing TNFα inhibitors. Pharmacogenomics Journal, 17:237-241 | doi:10.1038/tpj.2016.16
- Goutzelas Y., Kotsa K., Vasilopoulos Y., Tsekmekidou X., Stamatis C., Yovos J. G., Sarafidou Th, Mamuris Z. (2017) Association analysis of Fto Gene Polymorphisms with Obesity in the Greek Adults. Gene, 613:10-13
- Giannoulis Th., Stamatis C., Tsipourlianos A., Mamuris Z. (2017) Mitogenomic analysis in European brown hare (Lepus europaeus) proposes genetic and functional differentiation between the distinct lineages. Mitochondrial DNA, 29, 353-360
- Stamatis, C., Giannoulis, T., Galliopoulou, E., Billinis, C., Mamuris, Z. (2017) Genetic analysis of melanocortin 1 receptor gene in endangered Greek sheep breeds. Small Ruminant Research 157: 54- 56.
- Amoutzias G.D., Giannoulis Th., Moutou K. A., Psarra A.-M. G., Stamatis C., Tsipourlianos A., Mamuris Z. (2016) SNP identification through transcriptome analysis 1 of the European brown hare (Lepus europaeus): cellular energetics and mother’s curse. PLoS ONE 11(7), e0159939
- Villasante, A., Powell, M. S., Moutou, K., Murdoch, G.K., Overturf, K., Wacyk, J. and Hardy, R.W. (2016). Effects of anthocyanidins on myogenic differentiation and antioxidant defense in primary myogenic cells isolated from rainbow trout (Oncorhynchus mykiss). Aquaculture, 454, 81-89.
- Koutsogiannouli E. A., Moutou K. A., Stamatis C., Mamuris Z. (2016) MHC class II DRB1 and DQA2 gene polymorphisms in four indigenous breeds of sheep (Ovis aries). Mammalian Biology, 81:628- 636.
- Georgiou S., Alami-Durante H., Power D., Sarropoulou E., Mamuris Z., Moutou K. (2015) Rapid upand down-regulations of myosin light chain 2 and myostatin mRNA expressions mark the changes from stratified hyperplasia to muscle fibre hypertrophy in gilthead sea bream (Sparus aurata L.) larvae. Cell and Tissue Research 363: 541-54.
- Stamatis C., Sarri A. C., Moutou K. A., Argyrakoulis N., Galara I., Godosopoulos V., Kolovos M., Liakou C., Stasinou V., Mamuris Z. (2015) What do we think we eat? Single tracing method across food-stuffs of animal origin found in Greek market. Food Research International 69: 151–155.
Διδακτορικές Διατριβές
- Ψόχιου Ελένη: «Μοριακή κλωνοποίηση και χαρακτηρισμός των κυρίων πρωτεασών της σερίνης του ευρύαλου τελεόστεου Sparus aurata: αλατότητα και ορμονική ρύθμιση της γονιδιακής έκφρασης και ενζυμικής δραστικότητας» Επιβλέπων: Ζήσης Μαμούρης
- Σταμάτης Κωνσταντίνος: «Φυλογένεση και γενετική δομή του Ευρωπαϊκού λαγού LepusEuropeausμε τη χρήση μοριακών τεχνικών» Επιβλέπων: Ζήσης Μαμούρης
- Νικολοπούλου Δήμητρα: «Μελέτη της σύστασης κτηνοτροφικών οσπρίων σε αναστολείς αύξησης και της επίδρασης τους στην πεπτικότητα των ιχθυοτροφών και το ρυθμό αύξησης των ψαριών» Επιβλέπουσα: Κατερίνα Μούτου
- Farag Abusdeg: «Ανάπτυξη μεθοδολογίας για τη μέτρηση invitroπεπτικότητας σιτηρεσίων μεσογειακών ειδών ψαριών – Εκτίμηση της διατροφικής αξίας και του ρυθμού αύξησης» Επιβλέπουσα: Κατερίνα Μούτου
- Γεωργίου Στυλιανή: «Η έκφραση της σκελετικής ελαφριάς αλυσίδας 2 της μυοσίνης (MLC2) στην τσιπούρα (SparusaurataL.): ρύθμιση και συσχέτιση με δείκτες αύξησης» Επιβλέπουσα: Κατερίνα Μούτου
- Ευαγγελία Κουτσογιαννούλη: «Μοριακή ανάλυση του μείζονος συμπλέγματος ιστοσυμβατότητας σε φυσικούς και εκτρεφόμενους πληθυσμούς ζωικών ειδών» Επιβλέπων: Ζήσης Μαμούρης
- Γαλλιοπούλου Ελένη: «Λειτουργική ανάλυση του γονιδίου FRA10AC1 του ανθρώπου στο πλαίσιο του δικτύου πρωτεϊνικών αλληλεπιδράσεων του σωματίου συναρμογής» Επιβλέπουσα: Θεολογία Σαραφίδου
- Γιαννούλης Θεμιστοκλής: «Η συμβολή του μιτοχονδριακού mtDNA στην εξέλιξη: Παραδείγματα από άγρια και οικόσιτα ζώα» Επιβλέπων: Ζήσης Μαμούρης
- Γκουτζέλας Ιωάννης: «Ανάλυση συσχέτισης του γονιδίου FTO με την παχυσαρκία και μετα-ανάλυση δεδομένων μεταγραφωματικής» Επιβλέπουσα: Θεολογία Σαραφίδου
Παροχή Υπηρεσιών
- Πακέτο Υπηρεσιών OptiFeed: Ολοκληρωμένη αναλυτική προσέγγιση για τον προσδιορισμό της πεπτικότητας in vitro και της βιοδιαθεσιμότητας των διατροφικών πρωτεϊνών πρώτων υλών και σιτηρεσίων που προορίζονται για την εκτροφή ιχθύων
- Πακέτο Υπηρεσιών TraceIT!: Σουίτα μοριακών μεθοδολογιών για την ιχνηλάτηση πρώτων υλών, τροφίμων και ζωοτροφών ζωικής προέλευσης κατά μήκος όλης της αλυσίδας παραγωγής και μεταποίησης
- Υπηρεσίες πιστοποιήσης θηραμάτων: Γενετικός χαρακτηρισμός θηραμάτων πριν την απελευθέρωση τους, όπως απαιτείται από τις υπηρεσίες παρακολούθησης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων
Εργαστήριο Γενετικής, Συγκριτικής και Εξελικτικής Βιολογίας
Τμήμα Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας (Ισόγειο)
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Bιοπολις, 41500 – Λάρισα
Επικοινωνία
2410-565287
info-at-bioz.gr