Μικροβιολογία

ΒΒ0301 | Μονάδες ECTS: 4 | Θεωρία: 4 ώρες/εβδομάδα
Σκοπός του Μαθήματος
Σκοπός του Μαθήματος είναι η εισαγωγή των φοιτητών στις βασικές έννοιες και αρχές της Μικροβιολογίας, ώστε να γίνει κατανοητός ο σημαντικότατος ρόλος των μικροοργανισμών στην υγεία, στη βιοτεχνολογία, στη βιομηχανία τροφίμων και την γεωργία καθώς και στην αειφορία του πλανήτη μας.
Αναλυτικό Περίγραμμα του Μαθήματος
Εισαγωγή: Στην ενότητα αυτή γίνεται μια ιστορική αναδρομή για τα γεγονότα-σταθμούς στη Μικροβιολογία.
Δομή μικροβιακού κυττάρου: Στην ενότητα αυτή οι φοιτητές διδάσκονται για τη δομή και τη σύσταση ενός μικροβιακού κυττάρου, τις βασικές διαφορές μεταξύ Gram+ και Gram- κυττάρων, αλλά και μεταξύ προκαρυωτικών και ευκαρυωτικών κυττάρων.
Μοριακή Βιολογία των Μικροοργανισμών: Περιγράφονται οι διαδικασίες αντιγραφής, μεταγραφής και μετάφρασης ενός μικροοργανισμού. Επίσης αναφέρονται οι βασικές διαφορές μεταξύ των παραπάνω διαδικασιών μεταξύ των προκαρυωτικών και ευκαρυωτικών μικροοργανισμών
Αύξηση και ανάπτυξη των Μικροοργανισμών: Στην ενότητα αναλύονται τα απαραίτητα στοιχεία για την ανάπτυξη των μικροοργανισμών και οι πηγές των στοιχείων αυτών τόσο στο φυσικό τους ενδιαίτημα, όσο και σε μια εργαστηριακή καλλιέργεια. Επιπλέον αναλύονται οι δυο διαφορετικοί τύποι καλλιέργειας (κλειστή – ανοιχτή) και περιγράφονται οι κινητικές ανάπτυξης των καλλιεργειών αυτών.
Βιοενεργητική: Στην ενότητα αυτή οι φοιτητές διδάσκονται για τους μηχανισμούς που πραγματοποιούνται σε ένα μικροβιακό κύτταρο με σκοπό την παραγωγή ενέργειας (π.χ. πρωτονιεγερτική δύναμη, σύνθεση ATP) την βιοσύνθεση βασικών μονομέρων των μακρομορίων και έννοιες μεταβολισμού . Επίσης περιγράφονται όλοι οι διαφορετικοί τύποι μικροοργανισμών ανάλογα με την πηγή της ενέργειας και την πηγή των οργανικών και ανόργανων ενώσεων.
Βακτηριακή Γενετική: Στην ενότητα αυτή οι φοιτητές διδάσκονται την σημασία των μεταλλάξεων και του γενετικού ανασυνδυασμού, την απομόνωση και χρήση μεταλλαγμάτων στην μελέτη της λειτουργικότητας των γονιδίων, τους μηχανισμούς ανταλλαγής γενετικού υλικού ανάμεσα στους προκαρυώτες καθώς και κλασσικές και σύγχρονες τεχνικές και μεθοδολογίες για την μελέτη τόσο γονιδίων όσο και ολόκληρων μικροβιακών γονιδιωμάτων.
Προκαρυωτική Ποικιλότητα: Οι φοιτητές στην ενότητα αυτή εισάγονται στην μικροβιακή ταξινομική και μελετούν σημαντικά φύλα προκαρυωτών (βακτήρια και αρχαία) για την γεωργία, τους γεωχημικούς κύκλους, την υγεία, την βιοτεχνολογία και την αειφορική γεωργία και παραγωγή τροφίμων
Ευκαρυωτική Ποικιλότητα: Οι φοιτητές στην ενότητα αυτή μελετούν σημαντικά ευκαρυωτικά μικροβιακά κύτταρα (ζυμομύκητες, μύκητες, μικροφύκη). Περιγράφεται η δομή και οι διαφορετικές λειτουργίες των ευκαρυωτικών κυττάρων.
Εισαγωγή στην Ιολογία: Περιγράφονται οι βασικές διαφορές που εντοπίζονται μεταξύ των ιών και των λοιπών μικροοργανισμών. Επιπλέον, περιγράφεται η δομή του ιοσωματίου, οι διαφορετικοί τύποι του γονιδιώματος ενός ιού και ο τρόπος ταξινόμησης τους με βάση το γονιδίωμά τους. Τέλος γίνεται επισκόπηση των φάγων
Μοριακή Βιολογία των Ιών: Αναλύεται ο κύκλος αντιγραφής ενός ιού, περιγράφοντας τα βασικά στάδια που τον απαρτίζουν, από την πρόσδεση και την είσοδο στο κύτταρο ξενιστή, έως την τελική απελευθέρωσή του. Επιπλέον, αναφέρονται οι διαφορετικοί τρόποι έκφρασης και ρύθμισης της έκφρασης του γονιδιώματος του ιού ανάλογα με τη μορφή του.
Τρόπος Αξιολόγησης
Η επίδοση στο μάθημα αξιολογείται με τη γραπτή εξέταση στο θεωρητικό κομμάτι του μαθήματος κατά την εξεταστική περίοδο.
Προτεινόμενη Βιβλιογραφία
- Prescott Μικροβιολογία (Willey, Sandman, Wood) 1η Ελληνική Έκδοση Broken Hill Publishers 2022
- JAWETZ, Ιατρική Μικροβιολογία 1η Ελληνική Έκδοση Ιατρικές Εκδόσεις Κωνσταντάρας 2023
- BROCK Βιολογία των Μικροοργανισμών, Μ. Μadigan, J. Martinko, J. Parker, ΙΤΕ-Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2018.
Εκπαιδευτικό Υλικό / E-class
Διδάσκοντες

Δημήτριος Μόσιαλος (υπεύθυνος)
