Βιοηθική και Εκπαίδευση
Θεωρία: 2 ώρες/εβδομάδα | Φροντιστήρια: 2 ώρες/εβδομάδα | Μονάδες ECTS: 3
Περιεχόμενο – Σκοπός του μαθήματος
Οι ραγδαίες εξελίξεις της βιοτεχνολογίας, δηλαδή της τεχνολογικής αξιοποίησης των ευρημάτων και ανακαλύψεων της βιολογίας, θέτουν τον άνθρωπο, γενικότερα, και τον επιστήμονα, ειδικότερα, ενώπιον καινοφανών ηθικών προβλημάτων. Εδώ και αρκετά χρόνια, η εφαρμοσμένη ηθική φιλοσοφία επιχειρεί να παράσχει ορισμένες απαντήσεις στα προβλήματα αυτά, ή, τουλάχιστον, να διερευνήσει τους όρους υπό τους οποίους αυτά τίθενται. Πρόσφατα και ο νομοθέτης αρχίζει σταδιακά να επεμβαίνει και στον χώρο εντός του οποίου εκδηλώνουν την εμβέλειά τους τα ηθικά και πρακτικά προβλήματα που θέτει η εξέλιξη της βιοτεχνολογίας.
Το μάθημα «Βιοηθική και Εκπαίδευση» αποσκοπεί στην εξοικείωση των αυριανών Βιοεπιστημόνων και εκπαιδευτικών Βιοεπιστημών με τα προβλήματα της Βιοηθικής, με τον τρόπο με τον οποίο αυτά μπορούν να προσεγγιστούν και αναλυθούν συστηματικά, καθώς και με τις παιδαγωγικές παρεμβάσεις βιοηθικής και περιβαλλοντικής ενεργοποίησης σε διάφορα εκπαιδευτικά πλαίσια.
Το μάθημα σχεδιάστηκε έτσι ώστε, μαζί με την παρακολούθηση των άλλων μαθημάτων του κύκλου της Παιδαγωγικής και Διδακτικής Επάρκειας, να καθιστά τους φοιτητές επαρκείς να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της διδασκαλίας των βιοεπιστημονικών μαθημάτων, η οποία αποτελεί μέρος των επαγγελματικών προοπτικών των αποφοίτων του Τμήματος (Εκπαιδευτική Ειδικότητα ΠΕ 04.04 Βιολόγων).
Αναλυτικό Περίγραμμα του Μαθήματος
Η ενδεικτική θεματική των μαθημάτων δομείται ως εξής:
- Εισαγωγή στη Βιοηθική
- Το συνεχές της καταγωγής και η ενότητα του έμβιου κόσμου
- Πλουραλισμός και μοναδικότητα στη βιολογία. Η μοναδικότητα των έμβιων όντων και η θέση του ανθρώπου.
- Το δέος προς τον έμβιο κόσμο ως βασική βιοηθική αρχή
- Ο λόγος της φύσης ως βιοηθικό-ανθρωπολογικό πρόβλημα
- Κοινωνιοβιολογική προσέγγιση της ηθικής: Αλτρουισμός και επιθετικότητα.
- Η ηθική της βιολογικής και ιατρικής έρευνας
- Ιατρικό απόρρητο – Προστασία προσωπικών δεδομένων
- Ευθανασία και τέλος ζωής
- Φιλοσοφική θεώρηση της ευγονικής. Ιατρικά υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.
- Τα δικαιώματα των ζώων
- Περιβαλλοντική ηθική
- Γενετικώς τροποποιημένοι οργανισμοί
Σε όλες τις διαλέξεις αναδεικνύονται οι παιδαγωγικές διαστάσεις και διδακτικές προσεγγίσεις των θεμάτων που παρουσιάζονται, με παράλληλη Πρακτική Άσκηση Διδασκαλίας: Σχεδιασμός και παρουσίαση διδακτικών σεναρίων και/ή πραγματοποίηση διδασκαλιών με υπόκριση (μικροδιδασκαλίες/microteaching σε προσομοιωτικές συνθήκες) ή/και σε συνθήκες πραγματικής σχολικής τάξης.
Τρόπος Αξιολόγησης
Η αξιολόγηση των φοιτητών γίνεται:
α) Mε εκπόνηση εργασίας-παρουσίασης (ατομική ή δύο φοιτητών): 40%
β) Με συνυπολογισμό της φυσικής παρουσίας στις διαλέξεις: 20%
γ) Με γραπτή εξέταση στο τέλος του εξαμήνου επί της ύλης των διαλέξεων, των παρουσιάσεων και του συγγράμματος του συστήματος «Εύδοξος»: 40%
Σαφείς οδηγίες σχετικά με τα κριτήρια και τους τρόπους αξιολόγησης δίνονται με αναρτήσεις στην ηλεκτρονική σελίδα του μαθήματος στο e-Class κάθε εξάμηνο και μπορεί να υπάρχουν μικρές διαφοροποιήσεις ανά ακαδημαϊκό έτος.
Προτεινόμενα Συγγράμματα
- Δεληκωσταντής, Κ., Φιλοσοφική Ανθρωπολογία (τ. Α΄): Περιπέτειες του ανθρωπολογικού στοχασμού, εκδ. Έννοια
- Πρωτοπαπαδάκης Ευάγγελος., Κλωνοποίηση και Βιοηθική, εκδ. Παπαζήση
- Protopapadakis Evangelos D. (Ed.), Animal Ethics. Past and Present Perspectives, Logos Verlag
- Habermas Jurgen, Το μέλλον της ανθρώπινης φύσης, εκδ. Scripta
- Χωριανοπούλου Μ., Βιοηθική και δικαιώματα, εκδ. Παπαζήση
- Γρινιεζάκης Μ., Μαυροφόρου Γιαννούκα Α., Βιοηθικοί Προβληματισμοί στην Ιατρική Δεοντολογία, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας
- Μαυροφόρου Γιαννούκα Α., Ιατρική Ευθύνη και Ηθική, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας
- Πουλής, Ι., Βλάχου, Ε., Βιοηθική: Δεοντολογία και Νομοθεσία στις Επιστήμες Υγείας, εκδ. Κωνσταντάρας
- Βούλτσος Πολυχρόνης, Ψαρούλης Δημήτριoς , Ιατρικό δίκαιο. Στοιχεία βιοηθικής, 2η έκδοση, Εκδόσεις University Studio Press
- Συναφή επιστημονικά περιοδικά: Conatus – Journal of Philosophy (http://www.conatus.ppp.uoa.gr)
Εκπαιδευτικό Υλικό / E-class
Διδάσκων
