Γενική Βιολογία
Θεωρία: 3 ώρες/εβδομάδα | Εργαστήρια: 2 ώρες/εβδομάδα | Μονάδες ECTS: 6
Περιεχόμενο – Σκοπός του μαθήματος
Πρωταρχικός σκοπός του μαθήματος είναι η συνοπτική αλλά όσο το δυνατόν πληρέστερη παρουσίαση του εύρους της σύγχρονης βιολογικής επιστήμης σε πρωτοετείς φοιτητές. Θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική η κατανόηση του φαινομένου της ζωής σε όλα του τα επίπεδα και η συνειδητοποίηση της τεράστιας ποικιλομορφίας της, που όμως στηρίζεται και απορέει από κοινές βασικές δομές και λειτουργίες. Έτσι, παρουσιάζεται όχι μόνο η βάση της ζωής αλλά και η εξέλιξη, προσαρμογή και αλληλεπίδραση των ζωντανών οργανισμών μέσα στο μεταβαλλόμενο περιβάλλον τους.
Αναλυτικό Περίγραμμα του Μαθήματος
-
Εισαγωγή: Η επιστήμη της Βιολογίας – Βασικές ιδιότητες της ζωής – Θεωρίες για τη γένεση της ζωής – Πείραμα Miller, το πρώτο κύτταρο.
-
Η Χημική Βάση της Ζωής: Βιολογική καταλληλότητα C, H, O, N – Χημική σύσταση βιολογικών συστημάτων – Νερό και ιδιότητες – Δομή βασικών μακρομορίων
-
Το Προκαρυωτικό Κύτταρο: ΒΑΚΤΗΡΙΑ -ΙΟΙ
-
Το Ευκαρυωτικό Κύτταρο: Ζωικά κύτταρα – Φυτικά κύτταρα
-
Η Ταξινόμηση των Ζωντανών Οργανισμών: Αρχές ταξινόμησης – Μέθοδοι συστηματικής ταξινόμησης και ταξινομικές βαθμίδες – Πρώτιστα – Μύκητες – Φυτά – Κύρια ζωικά φύλα: φυλογένεση – Σπόγγοι – Κνιδόζωα – Πλατυέλμινθες – Δακτυλιοσκώληκες – Μαλάκια – Αρθρόποδα – Εχινόδερμα – Ιχθύες – Αμφίβια – Ερπετά – Πτηνά – Θηλαστικά
-
Δομή και Λειτουργία των Φυτικών Οργανισμών: Ιστολογία φυτικών οργανισμών – Φύλλο και φωτοσύνθεση – Ρίζα και απορρόφηση θρεπτικών – Βλαστός και μεταφορά θρεπτικών.
-
Αναπαραγωγή και Ανάπτυξη των Φυτικών Οργανισμών: Αναπαραγωγικά όργανα των φυτών – Γονιμοποίηση – Σπέρμα και έμβρυο – Βιωσιμότητα σπέρματος, λήθαργος και φύτρωση – Ανάπτυξη μονοκοτυλήδονων και δικοτυλήδονων – Φυτορμόνες και αύξηση.
-
Δομή και Λειτουργία των Ζωϊκών Οργανισμών: Ιστολογία ζωικών οργανισμών – Συστήματα οργάνων: Καλυπτήριο – Μυϊκό – Σκελετικό – Νευρικό – Κυκλοφορικό – Αναπνευστικό – Πεπτικό – Αισθητήρια όργανα.
-
Αναπαραγωγή και Ανάπτυξη Ζωϊκών Οργανισμών: Τρόποι αναπαραγωγής – Γαμετογένεση – Γονιμοποίηση – Εμβρυογένεση (αυλάκωση, γαστριδιοποίηση, νευριδιοποίηση, οργανογένεση)
-
Οικολογία: Το αντικείμενο της Οικολογίας – Θεμελιώδεις έννοιες της Οικολογίας – Χερσαία και Υδάτινα Οικοσυστήματα – Ανακύκλωση θρεπτικών υλικών και βιογεωχημικοί κύκλοι – Ροή ενέργειας σ’ ένα οικοσύστημα – Αλληλεπιδράσεις των οργανισμών ενός οικοσυστήματος – Μεταβολές στα οικοσυστήματα – Προσαρμοστικά χαρακτηριστικά – Επίδραση της ανθρώπινης δραστηριότητας στο περιβάλλον.
Εργαστηριακές Ασκήσεις
- Μικροσκοπία και μικροσκοπική παρατήρηση.
- Χειρισμός και μικροσκοπική παρατήρηση βακτηρίων.
- Τα Πρώτιστα.
- Οι Μύκητες.
- Τα κατώτερα φυτά. Βρυόφυτα – Πτεριδόφυτα.
- Οι ιστοί και τα όργανα των σπερματόφυτων: ο βλαστός.
- Οι ιστοί και τα όργανα των σπερματόφυτων: η ρίζα και το φύλλο.
- Οι ιστοί των ζωικών οργανισμών.
Τρόπος Αξιολόγησης
Η επίδοση στο μάθημα αξιολογείται με α) γραπτές και προφορικές εξετάσεις στο εργαστηριακό κομμάτι του μαθήματος και β) γραπτή εξέταση στο θεωρητικό κομμάτι του μαθήματος κατά την εξεταστική περίοδο. Η επιτυχής επίδοση στις εργαστηριακές εξετάσεις είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την κατοχύρωση του βαθμού της θεωρητικής εξέτασης.
Προτεινόμενα Συγγράμματα
- Βιολογία, Αιμιλία Ζίφα, Ζήσης Μαμούρης, Κατερίνα Μούτου, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας, 2008.
- Biology, P.H. Raven, G.B. Johnston, J.B. Losos, K.A. Mason & S.R. Singer 8th ed., McGraw-Hill, 2008.
- Biology, N.A. Campbell & J.B. Reece, 7th edition, Pearson Benjamin Cummings, 2005.
- Life, The Science of Biology, W.K. Purves, D.Sadava, G.Orians & C. Heller, 7th edition, Sinauer Associates, 2004.