Εξέλιξη Ιδεών στις Βιολογικές Επιστήμες
Θεωρία: 2 ώρες/εβδομάδα | Φροντιστήρια: 1 ώρα/εβδομάδα | Μονάδες ECTS: 3
Περιεχόμενο – Σκοπός του μαθήματος
Η Εξέλιξη των Ιδεών στις Βιολογικές Επιστήμες έχει δύο βασικούς στόχους. Αφενός, επιχειρεί μια ανασκόπηση της ιστορίας των επιστημών των εμβίων όντων, ξεκινώντας από τους μεγάλους πολιτισμούς της αρχαιότητας (ελληνικό, αιγυπτιακό, μεσοποτάμιο, ινδικό και κινέζικο) μέχρι σήμερα, αλλά και διατρέχοντας τις αντιλήψεις διαφορετικών θρησκευτικών προσεγγίσεων. Κατά δεύτερο λόγο, επιχειρεί να αναλύσει και να ερμηνεύσει σύγχρονα θέματα της κοινωνίας που έχουν βιολογική βάση (έναρξη της ζωής, θεωρίες εξέλιξης, μεταθανάτια ζωή, αλτρουισμός, ευφυΐα, ομοφυλοφιλία, πολυγαμία, αιμομιξία, ντετερμινισμός, συνθετική βιολογία), μέσα από την κατανόηση του τρόπου που διαμορφώθηκαν ιστορικά οι έννοιες και οι ιδέες.
Το μάθημα εντάσσεται στον κύκλο μαθημάτων που συγκροτούν τη «Βεβαίωση Παιδαγωγικής και Διδακτικής Επάρκειας» που χορηγεί το Τμήμα.
Αναλυτικό Περίγραμμα του Μαθήματος
Το μάθημα περιλαμβάνει διαλέξεις που καλύπτουν τα εξής αντικείμενα:
- Από την αρχαιότητα (Ελλάδα, Αίγυπτος, Μεσοποταμία, Ινδία, Κίνα) ως το Μεσαίωνα
- Αναγέννηση και η επιστημονική επανάσταση
- Διαφωτισμός (18ος αιώνας)
- 19ος αιώνας
- 20ος αιώνας και οι μεγάλες συνθέσεις
Ειδικά θέματα:
- Πότε ξεκινά η ανθρώπινη ζωή
- Ο άνθρωπος ως «ενδεές» έμβιο ον
- Θεωρίες για την επιστήμη
- Αναζητώντας το νόημα της ζωής
- Εξέλιξη και θρησκεία
Στις διαλέξεις αναδεικνύονται παιδαγωγικές διαστάσεις και διδακτικές προσεγγίσεις των θεμάτων που παρουσιάζονται.
Εργαστηριακές Ασκήσεις
- Μικροσκοπία και μικροσκοπική παρατήρηση.
- Χειρισμός και μικροσκοπική παρατήρηση βακτηρίων.
- Τα Πρώτιστα.
- Οι Μύκητες.
- Τα κατώτερα φυτά. Βρυόφυτα – Πτεριδόφυτα.
- Οι ιστοί και τα όργανα των σπερματόφυτων: ο βλαστός.
- Οι ιστοί και τα όργανα των σπερματόφυτων: η ρίζα και το φύλλο.
- Οι ιστοί των ζωικών οργανισμών.
Τρόπος Αξιολόγησης
Η αξιολόγηση των φοιτητών γίνεται:
- Mε εκπόνηση εργασίας-παρουσίασης (ατομική ή δύο φοιτητών): 40%
- Με συνυπολογισμό της φυσικής παρουσίας στις διαλέξεις: 20%
- Με γραπτή εξέταση στο τέλος του εξαμήνου επί της ύλης των διαλέξεων, των παρουσιάσεων και του συγγράμματος του συστήματος «Εύδοξος»: 40%
Σαφείς οδηγίες σχετικά με τα κριτήρια και τους τρόπους αξιολόγησης δίνονται με αναρτήσεις στην ηλεκτρονική σελίδα του μαθήματος στο e-Class κάθε εξάμηνο και μπορεί να υπάρχουν μικρές διαφοροποιήσεις ανά ακαδημαϊκό έτος.
Προτεινόμενα Συγγράμματα
- Morange, Μ., Ιστορία της Βιολογίας, Εκδόσεις UTOPIA.
- Mayr Ernst, Η ανάπτυξη της βιολογικής σκέψης: Ποικιλότητα, εξέλιξη και κληρονομικότητα, εκδ. ΜΙΕΤ
- Σκούρας, Ζ., Αναζητώντας τη ζωή, , Εκδόσεις Ζήτη.
- Η δομή των θεωριών της βιολογίας, Paul Thompson. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
- Φιλοσοφία της Βιολογίας, Peter Godfrey-Smith. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
- Εγχειρίδιο του Cambridge για τη Φιλοσοφία της Βιολογίας, εκδ. Κυριακίδη.
Συναφή επιστημονικά περιοδικά:
- The American Naturalist (https://www.journals.uchicago.edu/toc/an/current)
- Perspectives in Biology and Medicine (https://www.press.jhu.edu/journals/perspectives-biology-and-medicine)
- Trends in Ecology and Evolution (http://www.cell.com/trends/ecology-evolution/home)
- Biology and Philosophy (https://link.springer.com/journal/10539)
- Journal of the History of Biology (https://link.springer.com/journal/10739)
Εκπαιδευτικό Υλικό / E-class
Διδάσκοντες
Κωνσταντίνος Ματθιόπουλος (Υπεύθυνος)
