Μικροβιολογία – Ιολογία
Θεωρία: 4 ώρες/εβδομάδα | Εργαστήρια: 3 ώρες/εβδομάδα | Μονάδες ECTS: 6
Περιεχόμενο – Σκοπός του μαθήματος
Σκοπός του μαθήματος είναι η εισαγωγή των φοιτητών στις βασικές έννοιες και αρχές της Μικροβιολογίας, ώστε να γίνει κατανοητός ο ρόλος των μικροοργανισμών στην υγεία, στη βιομηχανία φαρμάκων, στη βιομηχανία τροφίμων, στη γεωργία και γενικά στη ζωή μας. Αντικείμενο του μαθήματος είναι να παρουσιάσει βασικές έννοιες και αρχές της Βιολογίας των μικροοργανισμών, όπως η δομή, η λειτουργία, ο μεταβολισμός, και η γενετική, καθώς και να αναλύσει το ρόλο και το χειρισμό των μικροοργανισμών στη Μοριακή Βιολογία, στις σχέσεις μικροοργανισμών και μολυσματικών ασθενειών και στη Βιοτεχνολογία.
Αναλυτικό Περίγραμμα του Μαθήματος
- Ιστορική αναδρομή στη Μικροβιολογία.
- Νουκλεϊκά Οξέα και άλλα μακρομόρια μικροοργανισμών.
- Μικροοργανισμοί με κυτταρική δομή: Μορφολογία προκαρυωτών.
- Σύνθεση, δομή και λειτουργία προκαρυωτικού κυττάρου.
- Δομή και λειτουργία των κυτταρικών στοιχείων των μικροοργανισμών.
- Αρχαία: Σύνθεση και δομή κυττάρου.
- Εξέλιξη και ποικιλότητα μικροοργανισμών.
- Θρέψη μικροοργανισμών.
- Μεταβολισμός, βιοενεργητική, σύνθεση πολυμερών (πρωτεϊνών, λιπιδίων, DNA, RNA), ρύθμιση ενζύμων και έκφραση γονιδίων.
- Μικροβιακή ανάπτυξη και πληθυσμοί.
- Επιδράσεις περιβάλλοντος στη μικροβιακή ανάπτυξη.
- Μικροβιακή Γενετική.
- Γενετικός ανασυνδυασμός: Mετασχηματισμός, Μεταγωγή, Σύζευξη.
- Πλασμίδια. Εφαρμογές μικροβιακής γενετικής στη βιοτεχνολογία.
- Στοιχεία ιατρικής μικροβιολογίας: παθογένεση μικροοργανισμών -τοξίνες, αντιμικροβιακοί παράγοντες.
- Βιολογικός κύκλος των ιών.
- Ταξινόμηση μικροοργανισμών: Γενικές αρχές, ταξινόμηση βακτηρίων και ιών.
- Μικροοργανισμοί και Βιοτεχνολογία.
Εργαστηριακές Ασκήσεις
- Θέματα ασφάλειας στο εργαστήριο Μικροβιολογίας – Ιολογίας
- Μικροβιολογικά θρεπτικά υποστρώματα. Ασηπτικές μέθοδοι.
- Χρήση μικροσκοπίου. Απλή χρώση μικροοργανισμών.
- Χρώση κατά Gram.
- Μεταβολισμός και βιοχημικές μέθοδοι ταυτοποίησης μικροοργανισμών: μεταβολισμός σακχάρων, ουρίας, υδρόλυση πρωτεϊνών, κ.ά. Ταυτοποίηση βακτηρίων με την μέθοδο API 20E.
- Εκχύλιση RNA από κυτταροκαλλιέργειες ενοφθαλμισμένες με εντεροϊό.
- Ανίχνευση γενετικού υλικού εντεροϊών, RT-PCR.
- Ανάλυση πολυμορφισμού μήκους με ένζυμα περιορισμού, RFLP.
Τρόπος Αξιολόγησης
Η βαθμολόγηση των φοιτητών γίνεται με βάση τις επιδόσεις τους στα ακόλουθα: 50% από το γραπτό διαγώνισμα σε θέματα των εργαστηριακών ασκήσεων και 50% από το γραπτό διαγώνισμα στη θεωρία του μαθήματος.
Προτεινόμενα Συγγράμματα
- Brock Βιολογία των Μικροοργανισμών, Madigan, Martinko, Bender, Buckley, Stahl, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2018.
- Εισαγωγή στη Μικροβιολογία, Tortora, Funke, Case, Broken Hill, 2017.
- Jawetz, Melnick, Adelberg’s: Ιατρική Μικροβιολογία, Riedel, Morse, Mietzner, Miller, Εκδόσεις Κωνσταντάρας, 2022.
Εκπαιδευτικό Υλικό / E-class
Διδάσκοντες
Δημήτριος Μόσιαλος (υπεύθυνος)
