Γενική Βιολογία
Θεωρία: 3 ώρες/εβδομάδα | Μονάδες ECTS: 4
Περιεχόμενο – Σκοπός του μαθήματος
Πρωταρχικός σκοπός του μαθήματος είναι η συνοπτική αλλά όσο το δυνατόν πληρέστερη παρουσίαση του εύρους της σύγχρονης βιολογικής επιστήμης σε πρωτοετείς φοιτητές. Θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική η κατανόηση του φαινομένου της ζωής σε όλα του τα επίπεδα και η συνειδητοποίηση της τεράστιας ποικιλομορφίας της, που όμως στηρίζεται και απορέει από κοινές βασικές δομές και λειτουργίες. Έτσι, παρουσιάζεται όχι μόνο η βάση της ζωής αλλά και η εξέλιξη, προσαρμογή και αλληλεπίδραση των ζωντανών οργανισμών μέσα στο μεταβαλλόμενο περιβάλλον τους.
Αναλυτικό Περίγραμμα του Μαθήματος
-
Εισαγωγή: Το πεδίο της επιστήμης της Βιολογίας, ορόσημα (απαρχές, άνθηση, εμβληματικά πειράματα και εργαλεία), θεμελιώδεις αρχές, θεωρίες γύρω από την προέλευση και εξέλιξη της ζωής.
-
Η Χημική βάση της ζωής: Ατομική σύσταση των οργανισμών, χημικοί δεσμοί και ρόλοι τους στη δομή και λειτουργία των βιομορίων. Το νερό ως βασικό συστατικό βιολογικών συστημάτων. Δομή και λειτουργία βιομορίων (πρωτεΐνες, λιπίδια, πολυσακχαρίτες, νουκλεϊκά οξέα, τριφωσφορική αδενοσίνη).
-
Ακυτταρικές μορφές ζωής: Ιοί, δομή και ομάδες ιών, αναπαραγωγή, παθογένεση και αντιμετώπιση των ιών. Ιοειδή και πρίον.
-
Ευκαρυωτικό κύτταρο: Κυτταρικά οργανίδια και διαφορές μεταξύ ζωικών/φυτικών κυττάρων. Βασικές διαφορές μεταξύ προκαρυωτικών και ευκαρυωτικών κυττάρων.
-
Η ταξινόμηση των ζωντανών οργανισμών: Αρχές ταξινόμησης. Μέθοδοι συστηματικής ταξινόμησης και ταξινομικές βαθμίδες. Παρουσίαση των Πρωτίστων και των Μυκήτων.
-
Φυτικοί οργανισμοί: Γιατί μελετάμε τα φυτά; Ταξινόμηση φυτικών οργανισμών (βρυόφυτα και τραχεόφυτα, σποριόφυτα και σπερματόφυτα, μονοκότυλα και δικότυλα), Το φυτικό κύτταρο, Οι ιστοί των φυτών (μεριστωματικοί και μόνιμοι), Ιστολογική δομή των οργάνων (φύλλο, βλαστός, ρίζα), Αγωγό σύστημα (μεταφορά νερού και θρεπτικών), απορρόφηση θρεπτικών από τη ρίζα – συμβιωτικές σχέσεις, Τα αναπαραγωγικά όργανα των φυτών, Αναπαραγωγή στα αγγειόσπερμα (γονιμοποίηση, εμβρυογένεση, δημιουργία σπέρματος), αγενής αναπαραγωγή.
-
Ζωικοί οργανισμοί: Η φυλογένεση και ταξινόμηση των κύριων ζωικών φύλων (Σπόγγοι, Κνιδόζωα, Πλατυέλμινθες, Δακτυλιοσκώληκες, Μαλάκια, Αρθρόποδα, Εχινόδερμα, Χορδωτά). Οι ιστοί και τα συστήματα οργάνων των ζωικών οργανισμών (Καλυπτήριο, Μυϊκό, Σκελετικό, Νευρικό, Κυκλοφορικό, Αναπνευστικό, Πεπτικό, Απεκκριτικό, Αισθητήρια όργανα). Αναπαραγωγή και ανάπτυξη των ζωικών οργανισμών (τρόποι αναπαραγωγής, γαμετογένεση, γονιμοποίηση, επισκόπηση της ανάπτυξης).
-
Οικολογία: Αντικείμενο της Οικολογίας (σύνολο βιοτικών και αβιοτικών αλληλεπιδράσεων των οργανισμών ενός συστήματος). Θεμελιώδεις έννοιες. Αβιοτικά περιβάλλοντα και βασικές αρχές που τα διέπουν. Είδη, πληθυσμοί και βιοκοινότητες οργανισμών. Η έννοια του οικοσυστήματος. Ροή ενέργειας και ύλης. Βιογεωχημικοί κύκλοι.
Τρόπος Αξιολόγησης
Η επίδοση στο μάθημα αξιολογείται με γραπτή εξέταση στο θεωρητικό κομμάτι του μαθήματος κατά την εξεταστική περίοδο.
Προτεινόμενα Συγγράμματα
- Βιολογία (2011). Αιμιλία Ζίφα, Ζήσης Μαμούρης, Κατερίνα Μούτου, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας
- Βιολογία: Μορφή και λειτουργία στα ζώα (2021). Neil A. Campbell, Jane B. Reece, Lisa A. Urry, Steven A. Wasserman, ΠανεπιστημιακέςΕκδόσειςΚρήτης
- Βιολογία: Μορφή και λειτουργία στα φυτά (2021). Neil A. Campbell, Jane B. Reece, Lisa A. Urry, Steven A. Wasserman, ΠανεπιστημιακέςΕκδόσειςΚρήτης
- Βιολογία (2021). Solomon P. Eldra, Martin E. Charles, Martin W. Diana, Berg R. Linda, BROKEN HILL PUBLISHERS LTD
- Βιολογία (2014) Starr Cecie, Evers Christine, Starr Lisa, UTOPIA ΕΚΔΟΣΕΙΣ Μ. ΕΠΕ
Εκπαιδευτικό Υλικό / E-class
Διδάσκοντες
Αικατερίνη Μούτου (υπεύθυνη)
Δανιέλα Τσίκου
